Home Therapy Oog
Home Therapy Oog

retinitis - oculaire toxoplasmose (Toxoplasma gondii)

Adviezen

≥ 18 jaar
Prioriteit Medicatie Opmerking
Prioriteit:
 1e keus 		Medicatie:

pyrimethamine po oplaaddosis 100mg, 50mg 1dd 6 weken

+

azitromycine po 250mg 1dd 6 weken

+

folinezuur po 15mg 1dd 6 weken
Opmerking:

niet tijdens zwangerschap
Prioriteit:
 1e keus 		Medicatie:

pyrimethamine po oplaaddosis 100mg, 50mg 1dd 6 weken

+

sulfadiazine po 1000mg 4dd 6 weken

+

folinezuur po 15mg 1dd 6 weken
Opmerking:

niet tijdens zwangerschap
Prioriteit:
 1e keus alternatief 		Medicatie:

cotrimoxazol (trimethoprim +sulfamethoxazol) po 960mg 2dd 6 weken
Opmerking:

niet tijdens zwangerschap
Prioriteit:
 1e keus alternatief 		Medicatie:

pyrimethamine po oplaaddosis 100mg, 50mg 1dd 6 weken

+

clindamycine po 600mg 3dd 6 weken

+

folinezuur po 15mg 1dd 6 weken
Opmerking:

niet tijdens zwangerschap
Prioriteit:
 2e keus 		Medicatie:

pyrimethamine po oplaaddosis 100mg, 50mg 1dd 6 weken

+

atovaquon po 1500mg 2dd 6 weken

+

folinezuur po 15mg 1dd 6 weken
Opmerking:

niet tijdens zwangerschap

Algemene opmerkingen

  • Er is geen therapie bekend die tot genezing van een oculaire Toxoplasma-infectie leidt. De behandeling is er op gericht om de schade in het oog en de slechtziendheid en blindheid te beperken. Behandeling is alleen geïndiceerd wanneer de visus door de lokalisatie van de laesie op de retina bedreigd wordt (laesies binnen of op de de vaatboog of juxtapapillaire laesies), of er sprake is van visueel storende vitritis. Behandeling kan de tachyzoïeten (die tijdens de acute fase van de infectie voorkomen) doden, maar de bradyzoïeten in de weefselcysten blijven vitaal. Reactivatie na behandeling is daarom mogelijk.
  • Wegens gebrek aan goede, gerandomiseerde studies is de literatuur niet eenduidig over de beste behandeling. Er lijkt geen verschil in effectiviteit te zijn tussen pyrimethamine / azithromycine versus pyrimethamine / sulfadiazine wat betreft visus en aantal recidieven bij patiënten met actieve toxoplasmose chorioretinitis. Bijwerkingen lijken vaker voor te komen bij gebruik van pyrimethamine / sulfadiazine dan bij gebruik van pyrimethamine / azithromycine.
  • Start, bij matige tot ernstige vitritis, na 48 uur met prednison 40 mg/dag en bouw dit geleidelijk af vanaf dag 10 (liefst in vier weken tot 0).
  • Bij ernstige oculaire toxoplasmose: overweeg quadriple therapie (pyrimethamine + sulfadiazine + clindamycine + folinezuur)
  • Kleine perifere laesies in immuuncompetente patiënten niet behandelen (zelf-limiterend).
  • Oculaire toxoplasmose tijdens de zwangerschap geeft geen verhoogd risico op congenitale toxoplasmose. Bij oculaire toxoplasmose tijdens de zwangerschap is pyrimethamine gecontraindiceerd, waardoor mono-therapie met clindamycine1e keuze is. Mono-therapie clindamycine onderdrukt actieve infectie, maar kent hoog percentage recidief na behandeling.
  • Kans op reactivatie van oculaire toxoplasmose lijkt te verminderen door profylaxe na therapie (zie Silveira et al 2002): cotrimoxazole po (1 dd 960mg per 3 dagen voor 20 maanden). Overweeeg profylactische behandeling indien er binnen 5 jaar ≥2 recidieve optreden of bij monoculi met centrale toxoplasmose littekens in het goede oog.
  • Als systemische behandeling niet mogelijk is, overweeg intravitreale behandeling met clindamycine (1,5 mg in 0,1 ml) in combinatie met dexamethason (400 microgram in 0,1 ml) als alternatief (zie Soheilian et al. 2011 en Verma et al 2020)
  • Folinezuur (niet te verwarren met foliumzuur !) biedt bescherming tegen leuko- en thrombocytopenie als gevolg van pyrimethamine.
  • Tijdens lactatie overweeg cotrimoxazol po, eventueel i.c.m. prednisolon po. In klinische studies lijkt deze behandeling een vergelijkbare effectiviteit te hebben als de 1e keuze opties, maar de patientgroepen zijn erg klein (zie referenties). Er is weinig ervaring met pyrimethamine tijdens lactatie, waarbij tot op heden geen nadelige effecten in zuigelingen gemeld zijn. Pyrimethamine komt wel in grote hoeveelheden in de borstvoeding terecht, waardoor terughoudendheid op zijn plaats is (zie voor laatste informatie LAREB). 

Bronnen

  1. Pubmed.gov publication # 23062648

    Kim SJ, Scott IU, Brown GC, Brown MM, Ho AC, Ip MS, Recchia FM (2013) Interventions for toxoplasma retinochoroiditis: a report by the American Academy of Ophthalmology. Ophthalmology. 120(2):371-8

  2. Pubmed.gov publication # 19430662

    Commodaro AG, Belfort RN, Rizzo LV, Muccioli C, Silveira C, Burnier Jr MN, Belfort Jr R (2009) Ocular toxoplasmosis: an update and review of the literature. Mem Inst Oswaldo Cruz. 104(2):345-50.

  3. Pubmed.gov publication # 22712598

    Butler NJ, Furtado JM, Winthrop KL, Smith JR (2013) Ocular toxoplasmosis II: clinical features, pathology and management. Clin Experiment Ophthalmol. 41(1):95-108.

  4. Pubmed.gov publication # 12095806

    Silveira C, et al. The effect of long-term intermittent trimethoprim/sulfamethoxazole treatment on recurrence of toxoplasmic retinochoroiditis. Am J Ophthalmol. 2002;134(1): 41-46.

  5. Pubmed.gov publication # 12750091

    Stanford MR, See SE, Jones LV, Gilbert RE. Antibiotics for toxoplasmic retinochoroiditis: an evidence-based systematic review. Ophthalmology. 2003;110(5):926-931; quiz 931-932.

  6. Pubmed.gov publication # 20708269

    Soheilian, M. et al. (2011) Randomized trial of intravitreal clindamycin and dexamethasone versus pyrimethamine, sulfadiazine, and prednisolone in treatment of ocular toxoplasmosis.  Ophthalmology 118:134-41.

  7. Pubmed.gov publication # 33324033

    Verma, L.  et al (2020) Intravitreal Clindamycin as First-Line Therapy for Toxoplasmic Retinochoroiditis: A Case Series. Clin Ophthalmol 14:4279-4285.

  8. FMS richtlijn Behandeling van toxoplasmose chorioretinitis

    FMS richtlijn "behandeling van toxoplasmose chorioretinitis

  9. Pubmed.gov publication # 16171866

    Masoud Soheilian et al. (2005) Prospective randomized trial of trimethoprim/sulfamethoxazole versus pyrimethamine and sulfadiazine in the treatment of ocular toxoplasmosis. Ophthalmology 112:1876-82. 

  10. Pubmed.gov publication # 29704469

    Yanxia Zhang et al. (2018) Current treatment of ocular toxoplasmosis in immunocompetent patients: a network meta-analysis. Acta Trop 185:52-62.

Antimicrobiële middelen

De volgende antimicrobiele middelen zijn verwerkt in deze adviezen:

Externe referenties
Categorie
Metadata

Swab vid: G-146821.6
Bijgewerkt: 03/23/2025 - 17:30
Status: Published